Kolejna skarga na TikTok’a

Europejska Organizacja Konsumentów (The European Consumer Organisation – BEUC) poinformowała na swojej stronie internetowej, że złożyła skargę do Komisji Europejskiej i poszczególnych organów działających w zakresie ochrony konsumentów, na właściciela – niezmiernie popularnej w ostatnim czasie (zarówno wśród dorosłych, jak i dzieci) – aplikacji społeczności TikTok. Do wszczęcia odpowiednich postępowań wobec tego podmiotu przez władze krajowe zachęcają również organizacje konsumenckie z 15 krajów (m.in. w Belgii, Włoszech, Niemczech, Norwegii, Szwecji, Hiszpanii, Grecji, Słowenii, Słowacji i Szwajcarii).

Warto przypomnieć, że aplikacja TikTok od dłuższego czasu budzi liczne zastrzeżenia przeróżnych podmiotów, w tym europejskich organów właściwych do spraw ochrony danych osobowych. Działania BEUC potwierdzają, że ta z pozoru prosta i niewinna aplikacja, służąca do udostępniania krótkich materiałów video, może w praktyce rodzić poważne obawy z punktu widzenia ochrony konsumentów i ich danych osobowych (o wątpliwościach związanych z aplikacją TikTok pisaliśmy też tutaj: https://gdpr.pl/tiktok-pod-lupa; https://gdpr.pl/europejskie-plany-tiktoka; https://gdpr.pl/tik-tok-znowu-w-tarapatach).

Wątpliwe praktyki giganta

BEUC twierdzi w swoim komunikacie, że aplikacja TikTok nie gwarantuje ochrony dzieci przed ukrytą reklamą i nieodpowiednimi treściami, a konsekwentnie narusza prawa konsumentów, w tym ochronę ich danych osobowych. Warunki określone w regulaminach aplikacji są – w ocenie skarżącej organizacji – niejasne, niejednoznaczne i niekorzystne dla użytkowników. Przykładowo, w ich świetle, gigant zarządzający aplikacją TikTok, nabywa prawo do używania, rozpowszechniania i reprodukcji filmów opublikowanych przez użytkowników bez jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Ponadto – zdaniem BEUC – duże wątpliwości budzi jedna z funkcji aplikacji, która umożliwia użytkownikom nabywanie specjalnych wirtualnych żetonów, które następnie mogą służyć do „wynagradzania” innych użytkowników, za publikowanie interesujących treści. Zasady regulujące tę funkcjonalność – w ocenie organizacji – zawierają nieuczciwe postanowienia, które wprowadzają w błąd. Na przykład, właściciel TikTok’a rości sobie bezwzględne prawo do zmiany kursów wirtualnej waluty, w dowolnym momencie. Potencjalnie umożliwić mu to może manipulowanie przy transakcjach finansowych, oczywiście na swoją korzyść.

Treści nieodpowiednie dla dzieci

BEUC motywuje swoją skargę przede wszystkim kwestią ochrony dzieci i nastolatków przed wpływem ukrytych reklam i potencjalnie szkodliwych treści na platformie TikTok. Organizacja zauważa, że szerokie oferty marketingowe giganta, skierowane do firm, przyczyniają się do rozprzestrzeniania ukrytego marketingu. Przykładowo, użytkownicy są w różny sposób zachęcani do udziału w wyzwaniach związanych z tworzeniem materiałów na temat poszczególnych marek i następnie „oznaczania” ich w tych materiałach. Często takie działania są inicjowane przez popularnych użytkowników (influencerów), zaś komercyjny cel jest zazwyczaj trudny do dostrzeżenia dla użytkowników, szczególnie tych młodych. Tym samym, zdaniem BEUC, aplikacja nie zapewnia odpowiedniej ochrony praw dzieci i młodzieży.

Działania mogą naruszać RODO

Skarżąca organizacja podkreśliła, że praktyki właściciela felernej aplikacji w zakresie ochrony danych osobowych użytkowników mogą być mylące. TikTok nie informuje bowiem w sposób jasny i zrozumiały swoich użytkowników (szczególnie dzieci), jakie dane osobowe są gromadzone, w jakim celu i de facto na jakiej podstawie prawnej. W ocenie BEUC, praktyki giganta w zakresie ochrony danych osobowych mogą naruszać przepisy RODO. Organizacja zwróciła się o podjęcie odpowiednich kroków prawnych również do unijnych organów właściwych do spraw ochrony danych osobowych.

BEUC oczekuje działania

Organizacja wskazała, że oczekuje od władz poszczególnych państw wszczęcia odpowiednich postępowań mających na celu zbadanie, czy aplikacja TikTok zapewnia odpowiednią ochronę praw konsumentów i ich danych osobowych. W jej ocenie, właściciel TikTok’a powinien odpowiednio informować użytkowników m.in. o swoich działaniach związanych z przetwarzaniem danych osobowych. Powinien on również wdrożyć odpowiednie narzędzia, aby chronić najmłodszych użytkowników przed ukrytą reklamą i nieodpowiednimi treściami.

Jesteśmy bardzo ciekawi, jakie kroki zostaną podjęte w tej sprawie, jak również czy zaangażuje się w nią polski regulator, tj. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Będziemy śledzić tę sprawę.