Nieustanny rozwój technologii sprawia, że pojęcie sztucznej inteligencji przestaje być w społeczeństwie obce, jest ona bowiem wykorzystywana w coraz nowszych dziedzinach życia. Naturalnym następstwem wzrostu popularności systemów sztucznej inteligencji wśród ludzi jest potrzeba utworzenia specjalnych rozwiązań prawnych umożliwiających korzystanie z nich w sposób uporządkowany i bezpieczny.
W przestrzeni prawnej widoczny jest wyraźny deficyt regulacji dotyczących między innymi styku sztucznej inteligencji z ochroną danych osobowych czy praw autorskich. 19 lutego 2020 roku Komisji Europejskiej wydała „Białą Księgę w sprawie sztucznej inteligencji”, w której zostały określone mechanizmy przy zastosowaniu których minimalizowane będą różnego rodzaju ryzyka, które wiążą się z dynamicznym rozwojem sztucznej inteligencji na świecie. W Księdze wskazana została niezwykła przydatność zastosowania sztucznej inteligencji w sektorach publicznych, takich jak np. szpitale. Systemy oparte na sztucznej inteligencji mogą w znacznym stopniu uprościć mechanizmy korzystania z opieki zdrowotnej.
Etyczne przetwarzanie danych w systemach sztucznej inteligencji
Sztuczna inteligencja czyli co?
Sztuczną inteligencję (Artifficial Intelligence AI) można określić jako system, który pozwala na wykonywanie zadań wymagających procesu uczenia się i uwzględniania nowych okoliczności w toku rozwiązywania danego problemu i który może w różnym stopniu- w zależności od konfiguracji- działać autonomicznie oraz wchodzić w interakcję z otoczeniem[1]. Zgodnie z definicją OECD wyrażoną w Recommendation of the Council on Artificial Intelligence sztuczna inteligencja to „system oparty na maszynie, który może, dla określonego zestawu celów określonego przez człowieka, przewidywać, rekomendować lub podejmować decyzje wpływające na środowisko rzeczywiste lub wirtualne”. Wyróżniamy sztuczną inteligencję „słabą” i „silną”. Pojęcie „słabej sztucznej inteligencji” jest używane do opisu systemów komputerowych analizujących dane, które są następnie używane do podejmowania pewnych decyzji. Analizowane dane pozwalają się ich nauczyć i podejmować coraz lepsze decyzje w oparciu o coraz większą ilość danych. Można powiedzieć, że stanowi to odtworzenie funkcjonowania inteligencji człowieka. Do tej pory nie zostały stworzone systemy „silnej sztucznej inteligencji” rozumianej jako system zdolny do całkowicie samodzielnego myślenia. Kluczowym elementem definicji sztucznej inteligencji jest, jak podkreślono już wcześniej, zdolność uczenia się. Jest ona możliwa dzięki zastosowaniu mechanizmu „uczenia maszynowego”, czyli trenowania systemu tak, aby jak najszybciej i jak najdokładniej odnajdywał dane i wzorce oraz dokonywał ich analizy. Funkcjonowanie takiego systemu może obejmować zarówno rekomendowanie podejmowania określonych działań, dostarczanie danych, jak również inne wybrane czynności, a także ich blokowanie czy anulowanie. Z uwagi na dynamiczny rozwój sektora technologicznego problematyczne jest utworzenie jednej definicji legalnej sztucznej inteligencji w taki sposób, by nie ulegała ona ciągłej dezaktualizacji. Potrzeba utworzenia takiej definicji jest szczególnie zauważalna w przypadku oddziaływania systemu na otoczenie. Takie oddziaływanie jest możliwe także wtedy, gdy system sztucznej inteligencji nie wchodzi w interakcję ze światem fizycznym (np. poprzez ruch) lub cyfrowym (przez dokonywanie zmian w systemach cyfrowych) samodzielnie, a za pośrednictwem człowieka odczytującego i używającego jego wyników. Interakcja systemu z otaczającym go światem jest zjawiskiem stopniowalnym.
Plusy dodatnie czy ujemne?
Zarówno w doktrynie, jak i w społeczeństwie pojawiają się wątpliwości dotyczące rozwoju technologii a co za tym idzie także sztucznej inteligencji w perspektywie praw człowieka takich jak poszanowanie życia prywatnego, prawo do prywatności czy wolność wyrażania poglądów. Choć niezaprzeczalnie wciąż istnieje wiele dziedzin w których niezbędne jest utworzenie prawnych regulacji zapewniających bezpieczeństwo obywateli, należy mieć na uwadze, że niezwykle dynamiczny postęp techniczny i niejednoznaczna definicja samego zjawiska sztucznej inteligencji utrudnia prawne unormowanie jej skutków.
Zuzanna Osiej
[1] T.Zalewski, Definicja sztucznej inteligencji, prawo sztucznej Inteligencji, red. L.Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020, s. 14
