12 października br. zaczął działać system wjazdu i wyjazdu (EES) – wielkoskalowy system informacyjny służący zwiększeniu bezpieczeństwa strefy Schengen. System ma gromadzić dane podróżujących obywateli państw trzecich. W Polsce nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych w tym systemie sprawować będzie Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO). W związku z tym, organ nadzorczy opublikował komunikat informujący jak będzie działać system EES z perspektywy ochrony danych osobowych.
System do zapobiegania nielegalnej migracji
Nielegalna migracja niewątpliwie jest teraz tematem numer jeden w europejskiej polityce. Różne państwa i różne ugrupowania polityczne starają się zaadresować ten problem w różny sposób. Działania podjęte zostały również centralnie na poziomie UE. Efektem tych prac jest system EES, który częściowo zaczął działać od 12 października br. Ma on co do zasady zwiększyć kontrolę nad przepływem osób z państw trzecich. W ramach tego systemu, rejestrowane będą dane obywateli państw trzecich podróżujących z wizą krótkoterminową bądź osób zwolnionych z obowiązku wizowego. Ma on pełnić funkcję analogiczną do stemplowania paszportów na zewnętrznych granicach Strefy Schengen i usprawnić kontrolę nad zarządzaniem bezpieczeństwem granic. System EES ma być wdrażany stopniowo, a jego pełne wdrożenie ma nastąpić do 10 kwietnia 2026 roku.
Przetwarzanie danych w EES – skala i zakres
W ramach systemu EES dane będą przetwarzane na wielką skalę. Obejmie on setki tysięcy, a w perspektywie czasu, miliony podróżnych. Rejestrowane mają być w nim dane pochodzące z dokumentów podróżnych, w tym imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia, datę wjazdu i wyjazdu, wizerunek twarzy i odciski palców. Warto zaznaczyć, że ostatnie z wymienionych kategorii danych, stanowią dane biometryczne, czyli dane szczególnej kategorii.
Czy odciski palców z dowodów osobistych powinny zostać usunięte?
Biorąc pod uwagę ogromną skalę i wrażliwy charakter przetwarzanych danych, działalność systemu EES będzie odbywała się pod reżimem przepisów RODO i DODO, a jej zgodność z tymi przepisami będzie nadzorowana przez wyspecjalizowane organy do spraw ochrony danych osobowych. Z ramienia Polski, nadzór nad systemem będzie sprawował Prezes UODO. Cały system jest objęty mechanizmem skoordynowanego nadzoru, przy zaangażowaniu i współpracy krajowych organów nadzorczych i Europejskiego Inspektora Ochrony Danych.
Prawa osób związane z EES
Biorąc pod uwagę, że do przetwarzania danych w systemie EES stosuje się przepisy RODO i DODO, podmiotom danych przysługują różne prawa związane z ich przetwarzaniem. Wśród nich można wskazać: prawo dostępu do swoich danych, sprostowania, usunięcia lub uzupełnienia, a także prawo do ograniczenia przetwarzania. Organy przetwarzające dane w ramach systemu EES (np. straż graniczna) zobowiązane są do zapewnienia sposobu realizacji tych praw.
