Negocjacje Wielkiej Brytanii i Unii Europejskiej w sprawie Brexitu prowadzone są na wielu płaszczyznach. Jedną z nich jest kwestia współpracy organów ścigania w UE w ramach europejskiego modelu wymiany informacji (eng. European Information Exchange Model EIXM), z którym wiąże się obowiązek wymiany danych dotyczących przestępców i osób podejrzanych pomiędzy państwami UE (m.in. odciski palców oraz DNA). Co ciekawe, EIXM umożliwia policji w krajach członkowskich porównanie informacji o przestępcach i osobach podejrzanych w 15 minut. Dla porównania – w ramach procedur stosowanych przez Interpol – trwa to aż 143 dni. Wielka Brytania już w 2015 r. podjęła decyzję o włączeniu się do unijnego systemu walki z przestępczością, zaś od 2019 r. zaczęła wymieniać dane dotyczące osób skazanych z państwami członkowskimi UE. Aktualnie – w związku z Brexitem – Wielka Brytania stara się wynegocjować stałe porozumienie w tej sprawie.
Problem z wzajemnością
W ostatnich miesiącach Parlament Europejski skrytykował brytyjskich rządzących za nieprzekazanie informacji do innych krajów UE o przeszło 75 tysiącach wyroków skazujących dotyczących zagranicznych przestępców. Instytucja unijna zarzuciła również Brytyjczykom umyślne naruszenia i nadużycia rozbudowanej bazy danych UE używanej przez policję i straż graniczną w całej Europie.
Europejska komisja parlamentarna zajmująca się wolnościami obywatelskimi, sprawiedliwością i sprawami wewnętrznymi postanowiła w drodze głosowania, że należy odmówić Wielkiej Brytanii dostępu do unijnego systemu walki z przestępczością, dopóki nie zgodzi się ona na udostępnienie większej liczby danych daktyloskopijnych innym państwom członkowskim. Pomimo, że wynik głosowania nie jest wiążący, może on mieć znaczący wpływ na dalszą współpracę na linii UE – Wielka Brytania, w tym w szczególności w kontekście negocjowanego porozumienia w tej sprawie.
Komisja parlamentarna podkreśliła, że wymiana danych osobowych w ramach EIXM powinna odbywać się na zasadzie wzajemności i dobrej woli. Wielka Brytania odmawia natomiast udostępnienia części danych daktyloskopijnych z policyjnych rejestrów, pomimo tego, że sama pozyskuje analogiczne dane od innych państw członkowskich. Co więcej, EU zarzuca Brytyjczykom, że nie udostępniają informacji o osobach podejrzanych o popełnienie określonych przestępstw, jednocześnie posiadając pełny dostęp do tego typu informacji z innych krajów członkowskich.
Przedstawiciele UE podkreślili także, że przyszłe stosunki z brytyjskimi władzami powinny być obustronnie korzystne. Oficjalnie Wielka Brytania nie jest już członkiem UE. Nadal jednak korzysta ze wszystkich systemów informacyjnych, funkcjonujących wewnątrz wspólnoty.
Brytyjskie władze stoją na stanowisku, że – w porównaniu do innych krajów członkowskich – udostępniają wystarczająco dużą ilość danych osobowych w ramach przedmiotowej współpracy.
Co dalej?
Rząd Wielkiej Brytanii został zobowiązany przez UE do złożenia stosownego raportu do 15 czerwca br., w którym określi on, czy Wielka Brytania zamierza spełnić wymogi unijne w zakresie wzajemnego udostępniania danych daktyloskopijnych oraz DNA osób podejrzanych o popełnienie przestępstw.
Jednocześnie czekamy na ostateczną decyzję państw członkowskich w tym zakresie. Kwestia ta zostanie poddana pod pełne głosowanie w Parlamencie Europejskim w przyszłym tygodniu. Nieoficjalnie wskazuje się, że sprzeciw Wielkiej Brytanii wobec udostępnienia danych na temat osób podejrzanych został uznany przez wszystkie państwa członkowskie za przeszkodę w kontekście negocjowanego porozumienia z Wielką Brytanią.
Potencjalne wykluczenie Wielkiej Brytanii z porozumienia może spowodować negatywne skutki dla wszystkich stron. Zerwanie współpracy spowoduje utratę przez organy ścigania w krajach członkowskich dostępu do brytyjskiej bazy danych DNA, która zawiera profile ponad 5 milionów osób i 500 000 próbek pobranych z miejsc zbrodni.
Źródła:
Treść Komunikatu EIXM
https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012DC0735&from=PL
