Parlament Europejski poinformował, że przyjął treść tzw. aktu o usługach cyfrowych (The Digital Services Act, DSA), dając tym samym zielone światło na rozpoczęcie negocjacji z państwami członkowskimi w tym zakresie. DSA to bezprecedensowa regulacja. W założeniu ma ona na celu zwiększenie kontroli nad treściami publikowanymi w sieci oraz algorytmami stosowanymi w tym celu przez dostawców usług cyfrowych. W praktyce dotknąć ona może głównie gigantów technologicznych (tzw. grupę BigTech), takich jak Meta (Facebook), Alphabet (Google) i Amazon, w tym m.in. pod kątem finansowym. DSA wprowadzić ma bowiem mechanizmy umożliwiające dochodzenie odszkodowań za wszelkie szkody wynikające z naruszenia nowej regulacji.
„notice and action”
W założeniu twórców, DSA ma zastąpić dotychczas obowiązującą Dyrektywę o handlu elektronicznym z 2000 r. (Dyrektywa 2000/31/WE), która przez ostatnie 20 lat dynamicznego rozwoju technologii, mocno się zestarzała. Podkreśla się, że niemal każdy człowiek codziennie korzysta z różnego typu platform internetowych, gwarantujących mu szereg rozmaitych korzyści, ale niestety i zagrożeń. Nowa regulacja ma za zadanie zminimalizowanie tych zagrożeń, przy uwzględnieniu aktualnego poziomu wiedzy i rozwoju.
Warto w tym kontekście zauważyć, że DSA wprowadza bardzo ciekawy mechanizm, zwany „notice and action”. Polegać ma on na tym, że dostawcy usług hostingowych – po otrzymaniu stosownego zawiadomienia – powinni niezwłocznie podjąć właściwe działania, mając na względzie m.in. charakter treści, która została zgłoszona. Regulacja wprowadza również określone zabezpieczenia mające na celu zagwarantowanie obsługi takich zgłoszeń w sposób niearbitralny i niedyskryminujący oraz z poszanowaniem praw podstawowych jednostek, w tym wolności wypowiedzi.
Liczne obowiązki, ale nie dla każdego
Wejście w życie DSA wiązać się będzie z nałożeniem nowych obowiązków na podmioty funkcjonujące w sieci, w tym na gigantów technologicznych. Warto przy tym zauważyć, że Parlament Europejski zaproponował, aby mikro i mali przedsiębiorcy działający w sieci zostali zwolnieni z niektórych obowiązków wynikających z DSA.
Przepisy zobowiążą dostawców usług cyfrowych między innymi do przeprowadzenia obligatoryjnej oceny ryzyka, wprowadzenia środków ograniczających ryzyko, jak również zapewnienia przejrzystości tak zwanych systemów rekomendacji, czyli algorytmów decydujących, co wyświetla się użytkownikom. Nowa regulacja wiązać się będzie również z obowiązkiem uwzględnienia w regulaminach zapisów dotyczących poszanowania wolności wypowiedzi i pluralizmu mediów, jak również gwarancji realizacji prawa do anonimowego płacenia i korzystania z usług cyfrowych.
Warto zauważyć, że regulacja dotyczy również stricte kwestii ochrony danych osobowych. Nakazuje ona bowiem zapewnić odbiorcom usług cyfrowych swobodny wybór w zakresie tego, w jaki sposób będą przetwarzane ich dane osobowe. W świetle DSA dostawcy usług internetowych będą musieli wdrożyć odpowiednie mechanizmy ułatwiające ewentualne wycofanie zgody na przetwarzanie danych osobowych. Z drugiej strony – w przypadku niewyrażenia zgody bądź jej wycofania – zobowiązani będą zapewnić inne możliwości dostępu do określonej platformy internetowej, w tym m.in. z uwzględnieniem reklamy bez śledzenia (tracking-free advertising).
Proponowana regulacja wprowadzić ma także zakaz stosowania tzw. technik targetowania osób małoletnich w celu wyświetlania im reklam (tzw. „targeted ads”), jak również wykorzystywania w tym celu danych osobowych szczególnych kategorii wszystkich osób fizycznych.
Czy istnieją szanse na spójne globalne przepisy dotyczące ochrony danych?
DSA domyka system
Przypomnijmy, że w grudniu 2021 r. Parlament Europejski przegłosował inny akt prawny, mający bliski związek z DSA. Mowa tu o tzw. akcie o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act, DMA), którego celem jest ograniczenie monopolizacji rynku przez największych dostawców usług cyfrowych, wchodzących w skład tzw. BigTech. DSA i DMA tworzyć mają wspólną europejską strategię cyfrową, której głównym celem ma być szeroko pojęta ochrona konsumenta.
Źródło: