4 lipca Komisja Europejska opublikowała projekt zmian w RODO mający na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania przepisów przy postępowaniach transgranicznych.
Cel regulacji
Komisja wskazała, że proponowane zmiany są odpowiedzią na problem braku wystarczającej egzekwowalności postanowień RODO. W szczególności współpraca pomiędzy organami nadzorczymi w sprawach transgranicznych nie jest wystarczająco efektywna. Zakładane zmiany mają znacząco wpłynąć na poprawę ochrony praw i wolności obywateli UE. Projekt nie zmienia zatem obowiązków administratorów danych i podmiotów przetwarzających. Nowe rozporządzenie prezentuje szczegółowe zasady wspierające sprawne funkcjonowanie mechanizmu współpracy i spójności, ustanowione przez RODO, harmonizując zasady w obszarach: praw skarżących, praw podmiotów objętych postępowaniem oraz usprawnienia współpracy i rozstrzygania sporów w sprawach transgranicznych.
Zmiany
Zaprezentowany projekt zakłada jednolity formularz dla wszystkich skarg dotyczących transgranicznego przetwarzania danych, doprecyzowuje też, jak osoby skarżące mogą brać udział w procedurze i jakie prawa przysługują im w wyrażaniu swojego zdania. Ponadto reguluje on zasady odrzucania skarg i wyjaśnia rolę organów ochrony danych w takich przypadkach.
Dodatkowo wprowadza się wzmocnienie uprawnień stron zaangażowanych w postępowanie, dając im możliwość bycia wysłuchanymi na kluczowych etapach, włącznie z rozstrzyganiem sporów. To wzmocnienie ma zabezpieczyć ich prawo do obrony i gwarantować jednolite jego egzekwowanie.
W ramach projektu ustalono również konkretne wymogi dotyczące sprzeciwów zgłaszanych przez organy ochrony danych oraz zarysowano procedury i terminy rozstrzygania sporów, tak aby zapewnić szybkie rozstrzygnięcie sprawy. Dzięki przejrzystym rolom zaangażowanych stron, mechanizm ma pozwolić na szybsze rozstrzygniecie sytuacji podmiotów objętych postępowaniem i osób, których dane dotyczą.
Ponadto zmiany mają zapewnić organom ochrony danych narzędzia, które umożliwiają osiągnięcie konsensusu, zachęcając do wcześniejszego zaangażowania w postępowanie i zmniejszając tym samym ryzyko wystąpienia sporu. W sytuacji, gdy występuje konflikt dotyczący zakresu dochodzenia, propozycja umożliwia EROD podjęcie natychmiastowej i wiążącej decyzji w celu rozwiązania problemu.
Krytyka zmian
Jak wskazuje Europejskie Centrum Praw Cyfrowych (NOYB) wydaje się, że wniosek Komisji opiera się głównie na postulatach części organów ochrony danych dotyczących wyeliminowania obywateli z procedur w celu „uproszczenia” postępowań. Komisja skupiać się ma przede wszystkim na łataniu pojedynczych luk w systemie, które ujawniły się w trakcie sporu pomiędzy irlandzkim organem nadzorczym, a EROD. Propozycja Komisji nie niesie zatem za sobą systemowego podejścia, które delegowałoby część jurysdykcji na poziom państw członkowskich i ustanowiło wspólny standard europejski. NOYB podkreśla również, że projekt zmian w RODO jest bardziej korzystny dla organizacji, a mniej dla obywateli.
Czy zmiany są w ogóle potrzebne?
Projekt zmian w RODO w istocie nie jest rewolucją, która wywróci panujący ład. Są to drobne zmiany, które, choć dla części organizacji mogą być przydatne, nie powinny przełożyć się na drastyczne przyspieszenie postępowań. Trzeba również pamiętać, że proponowane zmiany koncertują się wyłącznie na postępowaniach transgranicznych. Ponadto część komentujących zauważa, że aby zmiany zostały przegłosowane w Parlamencie Europejskim, procedura ustawodawcza musiałby zakończyć się przed 2024 r., co jest jednak mało prawdopodobne. Cały projekt może więc nigdy nie wejść w życie.
Źródła:
https://commission.europa.eu/system/files/2023-07/COM_2023_348_1_EN_ACT_part1_v5.pdf
https://noyb.eu/en/gdpr-procedures-regulation-stripping-citizens-procedural-rights