13 września 2019 r. UOKiK ukarał przedsiębiorcę za wykorzystywanie numeru telefonu konsumentów do celów marketingu bezpośredniego przy braku ich zgody na otrzymywanie informacji handlowej.
Stan faktyczny na kanwie którego nałożono karę
14 lutego 2018 r. Prezes UOKIK wszczął postępowanie wyjaśniające w celu wstępnego ustalenia, czy spółki VGET POLSKA oraz podmioty z nimi związane naruszają zbiorowe interesy konsumentów, na skutek prowadzenia sprzedaży towarów poza lokalem przedsiębiorstwa. W efekcie analizy uzyskanych materiałów, dnia 10 czerwca 2019 r. zostało wszczęte postępowanie w sprawie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów przez Arkadiusza Nowaka prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą ARSTELE. Działania te miały dotyczyć wykorzystywania numeru telefonu konsumentów do celów marketingu bezpośredniego pomimo braku ich zgody na otrzymywanie informacji handlowej. Firma ARSTELE na zlecenie VGET POLSKA zapraszała konsumentów na badania organizowane w ramach „Akademii Zdrowia”. Telemarketerzy przekazywali informacje na temat sprzedaży mającej odbywać się podczas spotkania nie dysponując przy tym zgodą konsumentów.
Podstawy nałożenia kary przez Prezesa UOKIK
- Niezebranie od konsumentów wyraźnej, jednoznacznej, konkretnej zgody, która miałaby charakter uprzedni w stosunku do wykonywanych połączeń telefonicznych, a co za tym idzie, spełniającej wymagania wynikające z art. 174 ustawy prawo telekomunikacyjne.
- Z uwagi na pkt. 1 – nawiązywanie przez telemarketerów komunikacji handlowej z konsumentami pomimo braku wyrażenia zgody marketingowej, co skutkowało złamaniem art. 172 ust. 1 u.p.t.
- Nieujawnianie konsumentom, zapraszanym do udziału w badaniach, handlowego celu praktyki, co stanowiło nieuczciwą praktykę rynkową w rozumieniu art. 6 ust. 1 i ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym.
- Naruszenie zakazu wynikającego z Art. 24 ust. 1 i ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Główne uchybienia wskazane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów:
- Zapraszanie konsumentów na bezpłatne badania o charakterze medycznym, ukrywając przy tym komercyjny cel spotkań.
- Nierozpoczynanie rozmów telefonicznych z konsumentami od zebrania wymaganej zgody na przekazywanie informacji handlowej. Przy czym jak wskazano „bez znaczenia dla oceny zarzuconej Przedsiębiorcy praktyki jest powoływana przez Przedsiębiorcę okoliczność, że miał on rzekomo pozyskiwać zgody konsumentów na początku każdej z rozmów. Podkreślić bowiem należy, że zgoda winna mieć charakter uprzedni w stosunku do samego połączenia telefonicznego”.
- Skutki praktyki przedsiębiorcy mogły dotknąć nieoznaczonego z góry kręgu konsumentów co narusza zbiorowe interesy konsumentów.
Czynniki mające wpływ na wysokość kary
- Okoliczności łagodzące: dobrowolne usunięcie skutków naruszenia, zaniechanie stosowania zakazanej praktyki przed wszczęciem postępowania lub niezwłocznie po jego wszczęciu, podjęcie z własnej inicjatywy działań w celu zaprzestania naruszenia lub usunięcia jego skutków oraz współpraca z Prezesem Urzędu w toku postępowania, w szczególności przyczynienie się do szybkiego i sprawnego przeprowadzenia postępowania.
- Okoliczności obciążające: znaczny zasięg terytorialny naruszenia lub jego skutków, znaczne korzyści uzyskane przez przedsiębiorcę w związku z dokonanym naruszeniem, dokonanie uprzednio podobnego naruszenia oraz umyślność naruszenia.
Podsumowanie decyzji Prezesa UOKIK
- Kolejna decyzja urzędu dotycząca naruszenia art. 172 Prawa telekomunikacyjnego. Jej wysokość to 69 967 zł.
- Zbieranie zgód, które nie spełniają wszystkich wymogów stawianych przez aktualnie obowiązujące przepisy prawa, jest równoznaczne z ich niezebraniem i prowadzi do takich samych konsekwencji.
- Cele, które stawiane są przez firmę, muszą być transparentne dla podmiotów, których dane będą wykorzystywane do ich realizacji.
Praktyczny wymiar decyzji
Działania marketingowe prowadzone przez przedsiębiorców muszą odbywać się w granicach wytyczanych przez obowiązujące normy prawne. Ustawodawca kładzie duży nacisk na świadomość konsumenta, dotyczącą wszystkich procesów, których jest uczestnikiem. Cele, które firma wyznacza, muszą być jasno określone i transparentne dla osób, wobec których będą realizowane. Dotyczy to również zgód uzyskiwanych w celu komunikacji handlowej. Należy pamiętać o wszystkich elementach, które muszą wystąpić kumulatywnie, by mówić o jej legalności. Mowa tu o dobrowolności, konkretności, świadomości, jednoznaczności oraz uprzedniości. Oświadczenie woli, na którego charakter nie składają się wszystkie z wymienionych elementów, nie może być traktowane jako zgoda, a co za tym idzie, wywoła konsekwencje braku jej zebrania, wskazać też należy na wymagany przez UOKiK „uprzedni” charakter zgody – brak możliwości jej pozyskania na początku rozmowy. Dodatkowo, działania marketingowe, które dokonywał rzeczony przedsiębiorca, zostały zakwalifikowane jako praktyka naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.