Od kilku miesięcy trwa narodowy spis powszechny, który zakończy się 30 września bieżącego roku. Obowiązek udziału w spisie ma każda osoba fizyczna stale zamieszkała i czasowo przebywającą w mieszkaniach, budynkach i innych pomieszczeniach oraz bezdomna. Po raz pierwszy podstawową formą spisywania się jest samodzielne wypełnienie formularza internetowego.
Zakres danych
Kontrowersję wzbudza kwestia zakresu danych jaki musimy podać, jest on bardzo szeroki. Co najciekawsze nie dotyczy on tylko nas samych. Aby móc wypełnić formularz należy podać nie tylko swoje dane osobowe jak imię i nazwisko, PESEL, adres stałego zameldowania, ale także analogiczny zakres danych osób z nami współzamieszkujących. Może to być kłopotliwe nawet jeżeli mieszkamy z rodziną. Bez podania danych innych osób nie jest możliwe przejście do kolejnych części formularza. Wydaje się, że twórcy aplikacji służącej spisaniu się nie przewidzieli sytuacji, w której osoby współzamieszkujące mogą zwyczajnie nie posiadać o sobie wystarczających informacji.
Tożsamość rachmistrza
Innym sposobem udziału w spisie jest rozmowa telefoniczna z rachmistrzem. Aby mieć pewność, że osoba z którą rozmawiamy jest rzeczywiście rachmistrzem, możliwe jest zweryfikowanie jego tożsamości, ale sposób samej weryfikacji budzi wątpliwości. GUS uznał, że weryfikowanie tożsamości rachmistrzów będzie odbywać się za pomocą aplikacji, która została stworzona do przeprowadzenia (samo)spisu. Podczas gdy, trudno oczekiwać np. od osób starszych, które mogą się nie posługiwać na co dzień nowoczesnymi technologiami, aby w momencie kontaktu z rachmistrzem drogą telefoniczną weryfikowali podawane przez niego dane w aplikacji. Wobec czego możliwość weryfikacji dzwoniącego rachmistrza pozostaje czysto teoretyczna.
Wykluczenie cyfrowe
Praktyczny problem w prowadzeniu spisu powszechnego rodzi też dostęp osób wykluczonych cyfrowo do internetowego formularza. Przewidziano co prawda udostępnianie pomieszczeń wyposażonych w odpowiedni sprzęt komputerowy – przygotowanie takiego miejsca jest zgodnie z postanowieniami ustawy zadaniem gminy. Problem polega jednak na tym, że zgodnie z ustawą Generalny Komisarz Spisowy zamieszcza zbiorczą listę pomieszczeń do przeprowadzania spisu na…. stronie internetowej GUS.
Podsumowując wskazać trzeba, że tegoroczny spis powszechny rodzi szereg wątpliwości i kontrowersji. Niekiedy obywatele mogą być narażeni na negatywne dla siebie konsekwencje w tym działania oszustów (np. w przypadku, gdy pod rachmistrza podszyć mogą się osoby trzecie, pozyskujące takie informacje jak hasła czy numery kart płatniczych). Zatem bądźmy ostrożni!