21 maja Rada UE zaakceptowała AI Act, rozporządzenie regulujące kompleksowo tematykę sztucznej inteligencji i jej użycia. Akt ten będzie w pełni obowiązywał dopiero za dwa lata. Chiny podobnie jak Unia Europejska również podjęły wysiłki w sprawie regulacji sztucznej inteligencji.
Chińska AI Act
W Chinach nie ma jeszcze oficjalnych planów uchwalenia ustawy regulującej sztuczną inteigencję. Jednakże nie oznacza to, że nie pojawiają się propozycje takiego podejścia. Chińska Akademia Nauk Społecznych przewodzi tworzeniu eksperckiego projektu modelowej ustawy o sztucznej inteligencji, znanej jako China Model Law. Sama ustawa ma być punktem odniesienia dla ewentualnych prac nad rządowym projektem.
Najnowsza wersja projektu, oznaczona jako 2.0, składa się z sześciu rozdziałów, które obejmują podstawowe zasady dotyczące sztucznej inteligencji, strategie promocji, systemy zarządzania ryzykiem, podział kluczowych obowiązków, projektowanie mechanizmów zarządzania oraz zobowiązania prawne. Ustawa ta odzwierciedla chińskie podejście do zarządzania, które wspiera rozwój technologiczny, jednocześnie utrzymując zdecydowane podejście do kwestii bezpieczeństwa.
Podejście do ryzyka
Europejski AI ACT klasyfikuje systemy AI według poziomu ryzyka, od zastosowań zabronionych i wysokiego ryzyka po AI ogólnego przeznaczenia, określając szczegółowe wymagania regulacyjne dla każdej kategorii. AI wysokiego ryzyka muszą wprowadzić system zarządzania ryzykiem, zarządzać danymi, tworzyć dokumentację techniczną, prowadzić rejestry, zapewniać przejrzystość, nadzór ludzki oraz dokładność, solidność i cyberbezpieczeństwo. Jeśli zostaną uznane za systemowo ryzykowne, muszą przejść ocenę przewidzianą dla takich modeli, oszacować i złagodzić ryzyko, monitorować i rejestrować poważne incydenty oraz zapewniać wysoki poziom ochrony w obszarze cyberbezpieczeństwa.
Natomiast chińska ustawa o AI również przyjmuje podejście oparte na ryzyku, ale upraszcza klasyfikację poprzez wprowadzenie listy negatywnej dla AI. Działania związane ze sztuczną inteligencją, które znajdują się na tej liście, wymagają wcześniejszej zgody, podczas gdy działania spoza listy muszą jedynie spełniać obowiązki rejestracyjne. Ustawa nakłada dodatkowe obowiązki na twórców i dostawców AI znajdujących się na liście negatywnej, takie jak tworzenie i utrzymywanie dokumentacji technicznej, ustanowienie systemu zarządzania jakością oraz zapewnienie nadzoru ludzkiego. Ze względu na szerokie zastosowanie modeli podstawowych i potencjalne ryzyko, jakie mogą stwarzać, chińska ustawa modelowa jasno określa obowiązki twórców takich modeli. Obejmuje to ustanowienie systemu zarządzania ryzykiem, poprawę zarządzania modelami i danymi, przestrzeganie zasad otwartości, uczciwości i sprawiedliwości, inwestowanie w zarządzanie ryzykiem bezpieczeństwa, wspieranie innych deweloperów i dostawców w wypełnianiu ich obowiązków, ustanowienie zewnętrznego nadzoru społecznego oraz publikowanie raportów odpowiedzialności społecznej.
Prawa autorskie
Istotnym problemem w rozwoju sztucznej inteligencji jest konflikt między ochroną praw autorskich a szkoleniem podstawowych modeli. Zarówno UE, jak i Chiny podejmują konkretne kroki, aby zrównoważyć interesy posiadaczy praw autorskich z innowacjami w dziedzinie sztucznej inteligencji, co wskazuje na ewolucję przepisów prawnych w odpowiedzi na postęp technologiczny. AI ACT wymaga, aby dostawcy ogólnych modeli AI przestrzegali prawa autorskiego, chronili prawa autorskie i prawa pokrewne oraz szanowali zastrzeżone prawa posiadaczy zgodnie z art. 4 ust. 3 dyrektywy UE w sprawie praw autorskich. Dostawcy muszą również publikować szczegółowe podsumowania opisujące treści wykorzystywane do szkolenia modeli, umożliwiając właścicielom praw autorskich i zainteresowanym stronom zrozumienie i egzekwowanie ich praw.
Chińska ustawa proponuje wprowadzenie ustawowego systemu licencjonowania własności intelektualnej dostosowanego do rozwoju AI, określenie mechanizmów ochrony i dystrybucji przychodów z utworów generowanych przez AI oraz przywrócenie równowagi między zainteresowanymi stronami.
Wyzwania regulacji sztucznej inteligencji
Europejski AI Act dla wielu państw może, podobnie jak RODO, stać się modelowym wzorem do naśladowania. Chiny i inne państwa najpewniej wstrzymają się jeszcze z własnymi regulacjami, do czasu oceny efektów wejścia w życie AI Actu. Chiński model podejścia do sztucznej inteligencji jeszcze się krystalizuje, ale można założyć, że podobnie jak w chińskiej ustawie o ochronie danych osobowych, Chiny mocno uwzględnią w ewentualnych regulacjach interes firm technologicznych.
Źródła:
The Model Artificial Intelligence Law: