W miarę rozwoju i coraz szerszej obecności technologii cyfrowej w naszym życiu, palącym problemem staje się ochrona danych osobowych dzieci, w tym w szczególności w przestrzeni cyfrowej. Co prawda, RODO wprowadza specjalny reżim ochrony danych osobowych dzieci. Należy jednak pamiętać, że żadne regulacje prawne nie zastąpią zdrowego rozsądku. Odpowiednie korzystanie ze swoich praw wymaga również ich znajomości. W związku z tym przedstawiamy listę 5 rad, które pozwolą zminimalizować ryzyka związane z przetwarzaniem danych osobowych dzieci.
-
Nie udostępniaj wizerunków dzieci w Internecie
Taka rada powtarzana jest jak mantra, niemniej warto przypomnieć ją jeszcze raz i od niej zacząć. Truizmem jest stwierdzenie, że problem z przetwarzaniem danych nie powstanie, jeśli owe dane w ogóle nie pojawią się w przestrzeni publicznej. Niestety, wciąż powszechną praktyką jest udostępnianie przez rodziców wizerunków swoich pociech w mediach społecznościowych. Zawsze przed udostępnieniem zdjęcia dziecka, koniecznie trzeba zastanowić się jakie osoby mogą uzyskać do niego dostęp. W dalszej kolejności, trzeba zastanowić się do czego zdjęcia mogą być wykorzystane przez właściciela portalu, bądź inne organizacje pozyskujące dane z Internetu (tzw. data scraping). Jest to szczególnie ważne, biorąc pod uwagę, że większość dużych portali społecznościowych chce wykorzystywać dane publikowane przez użytkowników do rozwijania narzędzi sztucznej inteligencji.
-
Rozmawiaj z dzieckiem o jego aktywności w Internecie
W dobie cyfrowej rewolucji technologicznej, dzieci w coraz młodszym wieku uzyskują dostęp do Internetu. Trzeba jednak pamiętać, że mimo wzrostu ich kompetencji cyfrowych, dzieci pozostają dziećmi i nadal mogą mieć problemy z podejmowaniem niektórych decyzji i przewidywania ich konsekwencji. Odpowiedzialny rodzic powinien więc co najmniej przeprowadzić z dzieckiem rozmowę na temat bezpieczeństwa w Internecie. W szczególności należy poinformować dziecko, żeby w miarę możliwości, minimalizowało udostępnianie informacji o sobie w Internecie. Mimo że problemy te na szczęście coraz częściej poruszane są już w szkołach podstawowych, trzeba pamiętać, że w dzisiejszych czasach dzieci niejednokrotnie są obecne w Internecie jeszcze zanim te zagadnienia zostaną poruszone w szkole.
-
Uważaj co podpisujesz
Jest to uniwersalna rada i zasada, która nie ogranicza się jedynie do danych osobowych, niemniej ma ona też doniosłe znaczenie w kontekście przetwarzania danych dzieci. Przede wszystkim chodzi tu o udzielanie zgód na wykorzystanie danych i wizerunków dzieci, w tym na publikowanie ich w Internecie. Mimo że dane dzieci objęte są nieco większą ochroną prawną, a sprawy z nimi związane często stają się przedmiotem interwencji organów (np. niedawno nagłośniona sprawa turnieju piłkarskiego, organizowanego przez PZPN), to postępowania administracyjne i sądowoadministracyjne mogą się toczyć latami, a zdrowy rozsądek i ostrożność przy podpisywaniu zgód mogą oszczędzić rodzicom i dziecku niepotrzebnego stresu. Trzeba również pamiętać, że jeżeli w konkretnym przypadku dane przetwarzane są na podstawie zgody, musi być ona dobrowolna.
-
Poznaj swoje prawa
Nie da się efektywnie korzystać ze swoich praw bez ich znajomości. Warto więc zapoznać się z podstawowymi prawami wynikającymi z RODO. W szczególności ważna jest odpowiedź na pytanie „Czego mogę żądać od podmiotu, który przetwarza moje dane?”. Co do zasady, osoba, których dane dotyczą, może żądać m.in.:
- potwierdzenia czy jej dane są przetwarzane;
- dostępu do tych danych i uzyskania ich kopii;
- sprostowania danych;
- usunięcia danych;
- ograniczenia ich przetwarzania.
Oprócz tego, można oczywiście wnieść skargę na działania administratora do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych, a także – w określonych przypadkach – wnieść sprzeciw wobec przetwarzania danych.
-
Nie lekceważ problemów
Ta rada również ma wymiar uniwersalny, ale w zakresie ochrony danych osobowych nabiera szczególnej aktualności. Problemy związane z bezpieczeństwem danych osób fizycznych są niestety bardzo często lekceważone. Jest to postawa bardzo ryzykowna, w szczególności jeśli chodzi o dane dzieci. Czasem wystarczy jedno niekorzystne zdjęcie, aby nasza pociecha stała się celem docinek i nieprzyjemności w grupie rówieśniczej. Trzeba również zwrócić uwagę na zjawisko tzw. cyberbullyingu, które staje się coraz większym problemem wśród dzieci i młodzieży. Znajomość takich zagrożeń i odpowiednie reagowanie na nie z pewnością może pomóc rodzicom ochronić swoje dzieci przed zagrożeniami związanymi z przetwarzaniem ich danych osobowych.